WhatsApp’a seçim öncesinde uyarı geldi, aynı hatayı tekrarlamayın
Teknoloji devi, dünyanın dört bir yanında gerçekleşecek seçimlerde yanıltıcı bilgilerin yayılmasının önüne geçilmesi gerektiğine dikkat çekiyor. Mozilla’nın bu çağrısı, sosyal medya platformlarının dezenformasyonla nasıl başa çıkacağına dair geniş çapta bir tartışmayı da beraberinde getiriyor. WhatsApp ise bu konuda alacağı önlemler ve uygulayacağı stratejilerle global bir sorumluluk üstlenmeye hazırlanıyor.
2024 yılında, ABD ve Hindistan gibi büyük demokrasilere ev sahipliği yapan 64 ülkeden yaklaşık dört milyar insan, yani dünya nüfusunun yarısı sandık başına gidecek. Meta, YouTube ve TikTok gibi sosyal medya şirketleri, platformlarında yer alan tartışmalar ve faktüel iddialar konusunda seçimlerin dürüstlüğünü korumayı taahhüt etmiş durumdalar. Ancak, WhatsApp gibi kapalı mesajlaşma uygulamaları bu konuşmaların dışında kalmış görünüyor. Bu durum, kâr amacı gütmeyen Mozilla’nın araştırmacılarını endişelendiriyor.
Mozilla’nın bulgularına göre, Meta’nın seçimler öncesinde vaat ettiği güvenlik önlemlerinin neredeyse %90’ı Facebook ve Instagram‘a odaklanmış durumda. Mozilla’dan kıdemli araştırmacı Odanga Madung, “Meta neden WhatsApp içinde seçimleri nasıl koruyacağına dair net bir yol haritası açıklamadı?” diye sorguluyor. WhatsApp, Meta’nın (o zamanlar Facebook) 2014 yılında 19 milyar dolara satın aldığı bir platform ve özellikle ABD dışındaki pek çok ülkede en yaygın iletişim aracı haline geldi. 2020 yılında WhatsApp, dünya genelinde iki milyar kullanıcıya ulaştığını duyurdu; bu sayı, Facebook’tan başka her sosyal ve mesajlaşma uygulamasını geride bırakıyor.
Buna rağmen, Meta’nın seçimlerle ilgili güvenlik önlemleri konusunda odak noktası çoğunlukla Facebook olmuştur. Mozilla’nın analizine göre, Facebook 2016 yılından bu yana seçimlerle ilgili 95 politika duyurusu yapmışken, WhatsApp sadece 14 duyuru yapmış. Buna karşın Google ve YouTube sırasıyla 35 ve 27 duyuru yapmış, X ve TikTok ise 34 ve 21 duyuru yapmış. Madung raporunda, “Kamuoyuna yansıyanlar baz alındığında, Meta’nın seçim çabaları ağırlıklı olarak Facebook’u önceliklendiriyor gibi görünüyor,” diye yazmış.
WhatsApp’a seçim öncesinde uyarı geldi, aynı hatayı tekrarlamayın
Mozilla şimdi, Meta’dan WhatsApp‘ın işlevselliğinde önemli değişiklikler yapmasını talep ediyor. Bu değişiklikler arasında, viral içeriklere dezenformasyon etiketleri eklemek (“Çok fazla iletildi: lütfen doğrulayın” yerine mevcut “çok kez iletildi”), insanların aynı anda yüzlerce kişiye mesaj göndermelerine olanak tanıyan yayın ve Topluluklar özelliklerini kısıtlamak ve insanları bir şey iletmeleri öncesinde “durup düşünmeleri” için teşvik etmek yer alıyor. Mozilla’nın bu taleplerini destekleyen 16,000’den fazla kişi, WhatsApp‘ın politik dezenformasyonun yayılmasını yavaşlatma çağrısında bulunmuş.
WhatsApp, Hindistan’da yanlış bilgilere dayanan bir dizi linç olayının ardından mesajlaşma servisinde önemli değişiklikler yapmaya başladı. Şirket, kullanıcıların bir içeriği iletebileceği kişi ve grup sayısını sınırlayarak ve “iletildi” etiketleri ekleyerek yanlış bilgilendirme ile mücadele etmeye çalıştı. Ancak Mozilla’nın araştırmacısı Odanga Madung, bu önlemlerin her zaman istenen etkiyi yaratmadığını belirtiyor. Madung’a göre, özellikle Kenya, Nijerya veya Hindistan gibi ülkelerdeki kullanıcılar için “iletildi” etiketi, içeriğin daha güvenilir olduğu anlamına gelebilir çünkü bu topluluklarda sosyal kanıt, bir bilginin güvenilirliğini belirlemede önemli bir faktör.
WhatsApp‘ın yanlış bilgilendirme ile mücadeledeki bir diğer adımı, kullanıcıların içerikleri paylaşmadan önce durup düşünmelerini teşvik etmek oldu. Bu fikir, Twitter’ın bir zamanlar uyguladığı, kullanıcıların bir makaleyi retweetlemeden önce okumalarını öneren bir özellikten esinlenildi. Twitter, bu uyarının insanların makaleleri retweetlemeden önce açmalarını %40 oranında artırdığını belirtti.
Mozilla, WhatsApp‘ın özellikle seçim dönemlerinde Yayın ve Topluluklar gibi özelliklerini geçici olarak devre dışı bırakmasını öneriyor. Bu özellikler, kullanıcıların aynı anda binlerce kişiye mesaj göndermelerine olanak tanıyor. Madung, bu tür özelliklerin WhatsApp’ı bir sonraki büyük sosyal medya platformuna dönüştürme potansiyeline sahip olduğunu, ancak güvenlik önlemlerinin yeterince dikkate alınmadığını vurguluyor.
WhatsApp sözcüsü, şirketin bilgi paylaşımını kısıtlamak için iletileri sınırlama ve çok iletilen mesajları etiketleme gibi yeni araçlar geliştirdiğini belirtti. Bu araçlar, kullanıcıların doğru bilgilere ulaşmalarına yardımcı olurken, istenmeyen iletişimden de korunmalarını sağlıyor.
Mozilla’nın talepleri, Brezilya, Hindistan ve Liberya’da yaptığı platformlar ve seçimler üzerine araştırmalardan kaynaklanıyor. Brezilya ve Hindistan, WhatsApp‘ın en büyük pazarları arasında yer alırken, Liberya’nın çoğunluğu düşük internet penetrasyonuna sahip kırsal bölgelerde yaşıyor, bu da geleneksel çevrimiçi gerçeklik kontrolünü neredeyse imkansız hale getiriyor. Mozilla, bu üç ülkede siyasi partilerin WhatsApp’ın yayın özelliğini yoğun bir şekilde kullanarak seçmenleri hedef aldığını ve bazı durumlarda nefret söylemi içeren propaganda yaydığını belirledi.
WhatsApp‘ın şifreli yapısı, platform içinde dolaşan içerikleri araştırmacıların izlemesini imkansız kılıyor. Ancak bu, bazı araştırmacıların denemelerini engellemiyor. 2022’de Rutgers Üniversitesi’nden iki profesör, Kiran Garimella ve Simon Chandrachud, Hindistan’daki siyasi partilerin ofislerini ziyaret etti ve yetkilileri kendilerini yürüttükleri 500 WhatsApp grubuna eklemeye ikna etti. Topladıkları veriler, “Hindistan’daki Partizan WhatsApp’ta Ne Dolaşıyor?” başlıklı ödüllü bir makalenin temelini oluştur
Bulgular şaşırtıcıydı; Garimella ve Chandrachud, bu grupların içeriğinin çoğunluğunun aslında yanlış bilgi ve nefret söylemi içermediğini keşfetti. Ancak yazarlar, örneklem büyüklüklerinin küçük olduğunu ve nefret söylemi ile politik yanlış bilginin serbestçe dolaştığı gruplardan kasıtlı olarak dışlanmış olabileceklerini açıkladılar.
